مطمئناً برای شما هم پیش آمده که کتاب یا مقاله‌ای را بخوانید، اما به دلیل اشتباهات املایی زیاد و ناهماهنگی در متن، خواندن را نیمه‌کاره رها کنید. بدون شک، هر نوشته‌ای (به‌جز نوشته‌های شخصی که برای دوستان خود می‌فرستید) به ویرایش صوری نیاز دارد؛ چون نمی‌توان از هیچ نویسنده‌ای انتظار داشت که بدون اشتباه بنویسد. علاوه بر این، هر متنی بعد از ویرایش، نه‌تنها اعتبار و جایگاه نویسنده را بالاتر می‌برد، بلکه خودِ نوشته هم حرفه‌ای‌تر و معتبرتر می‌شود.
اگر دوست دارید ویرایش را به‌صورت تخصصی، اصولی و تحت نظر اساتید باتجربه یاد بگیرید، می‌توانید در دوره آموزش ترجمه لیکو ثبت‌نام کنید. ترم سوم دوره مترجمی، ویرایش صوری به‌صورت کامل آموزش داده می‌شود و شما را به یکی از برترین ویراستاران در این حوزه تبدیل خواهد کرد!
ر تخصصی و اصولی و زیر نظر اساتید مجربی یاد بگیرید می‌تونید توی ثبت‌نام کنید که در به طور اصولی، ویرایش رو بهتون آموزش می‌ده و بعدش تبدیل می‌شید به یکی از بهترین‌ها در حوزه ویراستاران!
در این مقاله می‌خوانیم :
ویرایش صوری چیست؟
ویرایش صوری به این معناست که ظاهر متن بررسی شود و اگر جمله‌ها بهم ریخته بودند، غلط املایی وجود داشت یا هر نوع ایراد ظاهری دیگری در متن بود، اصلاح شود. در این نوع ویرایش، محتوای متن تغییری نمی‌کند و تمام تمرکز روی صورت متن است.
یک ویراستار صوری حرفه‌ای باید نکات زیر را در نظر بگیرد:
- یکدست کردن رسم‌الخط و رعایت فاصله و نیم‌فاصله‌ها: رعایت نکردن این نکات، از زیبایی و ظرافت متن کم می‌کند و در عین حال جزو اشتباهات فاحش نوشتاری محسوب می‌شود که باید اصلاح شود.
- اعراب‌گذاری: برخی واژه‌های غیرفارسی که وارد زبان ما شده‌اند، نیاز به اعراب‌گذاری دارند تا خواننده بتواند تلفظ صحیح آن‌ها را تشخیص دهد، مانند: مُوَسَّع – مُضَیَّق.
- اصلاح غلط‌های املایی: باید به املای صحیح کلمات دقت شود؛ چون برخی واژه‌ها تلفظ یا املای مشابه دارند، اما معانی متفاوتی دارند. استفاده نادرست از آن‌ها می‌تواند معنی یک جمله یا حتی پاراگراف را تغییر دهد. مانند: غریب (به معنی دور) – قریب (به معنی نزدیک).
- پاراگراف‌بندی مناسب: پاراگراف‌بندی درست به خواننده اجازه می‌دهد بهتر متن را درک کند و از گمراهی جلوگیری می‌کند. درعین‌حال، انسجام متن حفظ می‌شود و هر بخش باید از بخش دیگر جدا باشد تا موضوعات با هم قاطی نشوند.
- اصلاح و اعمال نشانه‌گذاری: علائم نگارشی مانند . / ، / ؛ / : / ؟ / () باید در جای مناسب خود استفاده شوند و در صورت لزوم اصلاح گردند.
- اصلاح نام‌ها، آوانگاری و معادل‌های لاتین: در متونی که شامل کلمات لاتین هستند، این واژه‌ها باید از نظر املایی درست نوشته شوند و در صورت لزوم اصلاح شوند.
- رعایت قواعد فرمول‌نویسی، عددنویسی، اعراب‌گذاری و اختصارات: یک ویراستار باید به Microsoft Word تسلط داشته باشد تا این موارد را به‌درستی بررسی و اصلاح کند.
- بررسی ارجاعات، مآخذ، پانویس‌ها و یادداشت‌ها: در صورت نیاز به ارجاع یا اضافه کردن پانویس، باید این موارد را با هماهنگی نویسنده یا ناشر اعمال کرد.
- بررسی نمایه‌ها، جداول، نمودارها، تصاویر و عکس‌ها
- تدوین فهرست، نمایه و واژه‌نامه
- کنترل اندازه و قلم حروف در تیترهای اصلی و فرعی، سرصفحه‌ها و متن اصلی: انتخاب فونت مناسب، تأثیر زیادی در خوانایی متن دارد. یکی از گزینه‌های مناسب برای متون فارسی، فونت ب‌نازنین است که خوانایی بالایی دارد.
اهمیت و کاربرد ویرایش صوری؟
برای خیلی از شما پیش اومده که با متنی مواجه بشید که معنای آن با منظور اصلی نویسنده متفاوت باشه. شک نکنید که بخش زیادی از این عدم درک درست، به‌خاطر ویرایش‌نشدن یا ویرایش ضعیف متن اتفاق افتاده.
یک متن باید از جنبه‌های مختلف، از جمله صوری، فنی و محتوایی، ویرایش بشه که هر کدوم در جای خودش توضیح داده می‌شه. نکته مهم اینه که در ویرایش صوری، ویراستار با بررسی متن از نظر علائم نگارشی، غلط‌های املایی و یکدست کردن جمله‌ها، از مبهم و بی‌معنی بودن متن جلوگیری می‌کنه. این کار باعث می‌شه متنی که به دست خواننده می‌رسه، روان و قابل‌فهم باشه و خواننده رو هرچه بیشتر مشتاق به خواندن متن کنه.
نقش ویراستاری صوری
ویراستاری که کار ویراستاری صوری یا باید تحصیلات دانشگاهی در این رشته داشته باشه یا حداقل تجربه زیادی در این حوزه کسب کرده باشه. چون ویرایش در این مرحله خیلی مهم‌تر از اون چیزیه که تصور می‌شه.
ویراستار صوری باید تمام دانش و تخصصش رو به کار بگیره و با دقت بالا متن رو بر اساس دستورالعمل‌های ناشر، رسانه یا نویسنده ویرایش کنه و عیب‌ونقص‌های ظاهری و ایرادات نوشتاری رو برطرف کنه.
یادتون نره! در ویرایش صوری، ویراستار فقط از نظر نگارشی متن رو اصلاح می‌کنه و اجازه تغییر در ساختار و محتوای متن رو نداره.
با این توضیحات، ویرایش صوری کار هر کسی نیست و نیاز به سال‌ها تمرین، تجربه و از همه مهم‌تر آموزش اصولی داره تا یه ویراستار متخصص و حرفه‌ای بشید.
کلام آخر
از اینکه تا آخر این بلاگ همراه ما بودید ممنونیم. در این بلاگ سعی کردیم به صورت مختصر و کوتاه اما مفید و کاربردی شما را با ویرایش صوری آشنا کنیم. اگر دوست دارید مطالب بیشتری در ویراستاری بدانید، می‌توانید به آکادمی لیکو مراجعه کنید ر هرچه زودتر در دوره سیستماتیک آموزش مترجمی ثبت‌نام کنید و صفر تا صد ویراستاری را در ترم سوم یاد بگیرید.
