ضمایر موصولی از جمله بخش‌های مهم گرامر زبان انگلیسی هستند که نمی‌توان به‌راحتی از کنار آن‌ها گذشت. چه بخواهید و چه نخواهید، یکی از پله‌هایی است که باید از آن عبور کنید تا بتوانید به مراحل بعدی یادگیری برسید. در بلاگ‌های قبلی با عبارت‌های اسمی آشنا شدید و با وجود تمام دشواری‌ها، موفق شدید آن‌ها را پشت سر بگذارید. اکنون همراه ما باشید تا به‌صورت دقیق‌تری وارد مبحث ضمایر موصولی شویم.
راستی، تا فراموش نکرده‌ام بگویم: اگر علاقه‌مند هستید علاوه بر ضمایر موصولی، آموزش‌های کاربردی دیگری در مورد جمله‌ها، قیدها، صفت‌ها و سایر نکات گرامری زبان انگلیسی یاد بگیرید، می‌توانید همین حالا در دوره آموزش ترچمه لیکو ثبت‌نام کنید. تمامی این مباحث و بسیاری از قواعد مفید دیگر را در ترم اول دوره مترجمی فرا خواهید گرفت.
در این مقاله می‌خوانیم :
تعریف ضمایر موصولی
ضمیر موصولی (relative pronoun) در جمله نقش اتصال‌دهنده میان دو جمله‌واره مستقل و وابسته را دارد. به‌عبارتی، ضمایر موصولی جمله‌واره‌های موصولی را معرفی می‌کنند که در زبان انگلیسی با عنوان (relative clauses) شناخته می‌شوند.
در زبان فارسی، ضمایر موصولی معمولاً به صورت «که» ترجمه می‌شوند؛ همان‌طور که در جمله قبلی مشاهده کردید، بین دو جمله قرار می‌گیرند و آن‌ها را به یکدیگر مرتبط می‌سازند. معمولاً ضمایر موصولی در ابتدای جمله‌واره‌های موصولی قرار می‌گیرند تا توضیح یا توصیفی را به اسم، ضمیر یا فعلی که پیش از آن‌ها آمده است، اضافه کنند. در ادامه به بررسی انواع، کاربرد و توضیح مختصر هر یک از آن‌ها خواهیم پرداخت.
انواع موصولی‌ها در انگلیسی
Who – whom – whose – that – when – where – why – how – what
در زبان انگلیسی، ضمایر موصولی به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند که در ادامه هر دو نوع را به‌اختصار تعریف می‌کنیم:
ضمایر موصولی فاعلی
این دسته از ضمایر موصولی نقش فاعل را در جمله‌واره‌های موصولی ایفا می‌کنند. اگر پس از این ضمایر موصولی، فعلی مشاهده کردید، می‌توانید مطمئن باشید که با یک ضمیر موصولی فاعلی سروکار دارید.
به مثال زیر توجه کنید:
I read a book which was written by Jojo Moyes
من کتابی خواندم که توسط جوجو مویز نوشته شده بود.
(اگر دوباره به جمله نگاه کنید، خواهید دید که پس از which، فعل گذشته was آمده است؛ این نشان می‌دهد که این ضمیر موصولی از نوع فاعلی است.)
ضمایر موصولی مفعولی
در این حالت، اگر پس از ضمایر موصولی، به‌جای فعل، اسم یا ضمیر دیده شود، با یک ضمیر موصولی مفعولی مواجه هستیم.
به مثال زیر توجه کنید:
She saw the man who you were looking for
او مردی را دید که شما دنبالش می‌گشتید.
(در این جمله، پس از who، ضمیر you آمده است؛ این نشان می‌دهد که who در اینجا یک ضمیر موصولی مفعولی است.)
موصولی‌ها و کاربردشون
در جدول پایین همه ضمایر موصولی‌ای که در جملات استفاده می‌شوند را با کاربرد آن‌ها یکجا جمع کردیم؛ چه آنهایی که کاربرد زیادی دارند و چه آنهایی که خیلی استفاده نمی‌شوند:
اشاره به اشخاص و در نقش فاعل و مفعول | who |
اشاره به شخص در نقش مفعول | whom |
اشاره به چیزها در نقش فاعل و مفعول | Which |
برای نشان‌دادن مالکیت | whose |
برای اشاره به زمان | when |
برای اشاره به مکان | where |
برای بیان حالت و چگونگی | how |
برای بیان دلیل | why |
برای اشاره به اشخاص و چیزها در نقش فاعل و مفعول | that |
انواع جمله‌های موصولی
چند خط بالاتر با هم یاد گرفتیم که از عبارات موصولی برای معرفی جمله‌واره‌های موصولی استفاده می‌کنیم. حالا بیایید با انواع جمله‌واره‌ها در زبان انگلیسی آشنا شویم:
جمله‌واره‌های وصفی
این جمله‌واره‌ها برای روشن‌کردن این موضوع به کار می‌روند که دقیقاً درباره چه شخص یا چه چیزی صحبت می‌کنیم. به‌عبارت دیگر، وجود آن‌ها در جمله ضروری است و اطلاعاتی که اضافه می‌کنند، در انتقال مفهوم اصلی جمله نقش کلیدی دارند. به این نوع، جمله‌واره‌های وصفی یا defining relative clauses گفته می‌شود.
Marie Curie is the woman who discovered radium
ماری کوری زنی است که رادیوم را کشف کرد.
(who discovered radium اگر در جمله نبود، جمله ناقص می‌مانْد و مفهومی را نمی‌رسانْد. «ماری کوری زنی است» — خب، که چی؟!)
جمله‌واره‌های غیر وصفی
برخلاف دسته قبل که نبودشان باعث ناقص‌شدن معنا می‌شود، جمله‌واره‌های غیر وصفی صرفاً توضیح یا اطلاعات اضافه‌ای به جمله می‌دهند و حذف آن‌ها به معنای کلی جمله آسیبی نمی‌زند. به این نوع، non-defining relative clauses گفته می‌شود.
نکته مهم در مورد استفاده از این ضمایر موصولی آن است که اگر جمله‌واره غیر وصفی در میانه جمله بیاید، باید بین دو ویرگول (comma) قرار گیرد؛ و اگر در پایان جمله استفاده شود، باید پیش از آن یک ویرگول بیاید.
به مثال زیر توجه کنید:
We had chocolate and strawberry, which I always enjoy
ما توت‌فرنگی و شکلات داشتیم، چیزی که من همیشه از آن لذت می‌برم.
چند نکته کلیدی در مورد ضمایر موصولی
از who برای اشاره به اشیا استفاده نمی‌شود.
جمله درست:
She’s written some great cookery books which have got pictures of delicious-looking recipes
او چند کتاب آشپزی عالی نوشته است که دارای تصاویری از دستور پخت‌هایی هستند که خوشمزه به نظر می‌رسند.
جمله نادرست:
She’s written some great cookery books who have got pictures of delicious-looking recipes
توجه داشته باشید که در جمله‌واره‌های غیر وصفی، نمی‌توان that را به‌جای who، which یا whom به کار برد.
همچنین بد نیست بدانید که ضمایر موصولی مانند why، what، when، where و how کمتر در مکالمات رایج‌اند، اما آشنایی با کاربرد آن‌ها بدون شک بهتر از ندانستن‌شان است.
ضمیر موصولی that می‌تواند به‌جای whom، who و which برای اشاره به افراد یا اشیا استفاده شود و می‌تواند هم در نقش فاعل و هم مفعول ظاهر شود. به‌عبارتی، that می‌تواند هم یک ضمیر موصولی فاعلی باشد و هم مفعولی. تفاوت آن با سه ضمیر دیگر در این است که that رسمی نیست و بیشتر در مکالمات و مکاتبات غیررسمی کاربرد دارد.
و در نهایت، حواستان باشد که نوشتن which به‌صورت wich اشتباه است؛ شکل درست آن which است.
کلام آخر
یک خسته نباشید صمیمانه به شما که تا پایان این بلاگ همراه ما بودید. در این مطلب تلاش کردیم شما را با ضمایر موصولی، کاربرد آن‌ها و نقش مهمی که در گرامر زبان انگلیسی ایفا می‌کنند، آشنا کنیم.
اطمینان داریم که پس از مطالعه این بلاگ، شما نیز علاقه‌مند شده‌اید بیشتر درباره ضمایر موصولی بدانید. پس فرصت را از دست ندهید و همین حالا در دوره سیستماتیک مترجمی لیکو ثبت‌نام کنید. در ترم اول دوره آموزش ترجمه، زیر نظر اساتید حرفه‌ای و باتجربه، با عبارت‌های موصولی و بسیاری از نکات کاربردی دیگر در گرامر زبان انگلیسی به‌صورت عمیق و اصولی آشنا خواهید شد.
