قدیم‌ترها مسئله سر” بودن یا نبودن” بوده؛ ولی حالا مسئله درمورد “است یا هست”ه! همراهمون باشید که قراره باهم فرق بین است و هست رو بررسی کنیم و یاد بگیریم هرکدوم رو باید کجا به کار ببریم؟
تعریف است و هست: ” است” به معنای بودن، یک فعل ربطه و در جملات اسنادی به کار میره و برای سند دادن چیزی به چیز دیگه استفاده می‌شه.
اما برخلاف اون “هست” از مصدر هستن میاد و به معنای وجود داشتنه.
ساده‌تر بخوام بگم، زمانی که بحث سر وجودداشتن چیزیه از” هست” و زمانی که بحث بیان یک ویژگی در مورد چیزیه عمدتاً از فعل “است” استفاده می‌شه.
مثلاً:
بستنی در یخچال هست: بحث سر وجودداشتن یا نداشتن بستنیه
بستنی شکلاتی است: بحث سر بیان یک ویژگی مربوط به بستنیه نه وجودداشتن یا نداشتنش!
کاربرد است و هست:
به مثال‌های زیر توجه کنید:
خدا هست خدا کریم است
اگه دوباره به جمله‌ها نگاهی بندازید می‌شه اینو ازشون فهمید که “هست” بر وجود چیزی (در اینجا خدا) دلالت میکنه ولی “است” بر چگونگی اون یا بهتر بگم به بیان توصیفات یا ویژگی‌هایی از نهاد جمله می پردازه (کریم بودن در اینجا وصفی برای‌خداست)
در این مقاله می‌خوانیم :
است یا هست؟ وجه تفاوت است و هست چیه؟
1. حالت جمع :نکته ظریفی که باید بهش توجه کنید اینه که یه وقت هایی مجبور می‌شیم ” است” رو به صورت جمع بکار ببریم و به جای استند از هستند استفاده می‌کنیم .
مثلاً: کودکان این مدرسه باهوش هستند؛ اینجا هستند حالت جمع (است) است.
2. جملات مبهم : توی جملاتی که ساده و کوتاه هستن فهمیدن و تشخیص تفاوت این دو فعل به مراتب ساده تر از فهمیدن تفاوتشون در جملات بلند و پیچیده‌ست. اما نگران نباشید کافیه خوب حواستون رو جمع کنید و ادامه بلاگ شش دنگ حواستون رو بدین به ما تا به خوبی “هست” و “است” رو بشناسید:
به مثال توجه کنید:
آب در کوزه هست: به عبارتی روشن‌تر این جمله در جواب به سؤال “در کوزه آب هست؟” یعنی آب وجود دارد بیان شده و وجودداشتن یا نداشتن آب در کوزه رو روشن میکنه. یعنی صرفاً پرسیده شده که آیا آبی وجود داره یا نه؟
آب در کوزه است: “آب در کجاست؟” در جواب به این سؤال به پاسخ آب در کوزه است رسیدیم. تفاوت این جمله با جمله قبلی در اینه که برعکس مثال قبل که وجود یا عدم وجود آب مورد سؤال بود، اینجا بحث چگونگی و موقعیت آب مدنظره. ما می‌دونیم آبی وجود داره! ولی چگونگی یا همون موقعیت آب رو نمی‌دونیم.
3.استِ تاکیدی:
اگرچه نور آتلیه مناسب هست؛ ولی با دوربین موبایلم نمیتونم عکس خوبی بگیرم.
در مثال بالا فعل “هست” برای تأکید بیشتر به‌جای” است” بکار رفته و به بودن نور اشاره دار.
4. تاکید: اگه تاکید جمله ای که میخواید بنویسید بر بودن تاکید داره باید از فعل “هست” استفاده کنید.
_من در دانشگاه استم اشتباست چون تأکید بر بودنه و باید از هست استفاده بشه؛ من در دانشگاه هستم: حالا این جمله معنای درستی رو منتقل میکنه!
حالا اگه در جمله‌ای صرفاً روی بیان موقعیت تأکید دارید باید از فعل “است” استفاده کنید و به‌صورت زیر جمله‌تون رو بنویسید:
من خانه‌ام: منظورتون از بیان این جمله اینه که بگین در دانشگاه یا مغازه نیستید و موقعیت مکانی شما در حال حاضر خونه‌ست.
چند نکته مربوط به هست و است
1. در فارسی «اند» نسبت به «هست» ارجحیت داره . بهتره در نوشتار فارسی جاهایی که لازمه «اند» رو جایگزین «هست» کنیم.
2. گاهی اوقات استفاده از هست در جملات بخاطر ضعف و عدم آگاهی ما در نگارش فارسیه. بهتره در چنین مواردی ساختار جمله نوشته شده رو تغییر بدیم و با توجه به معنایی که قراره منتقل کنه فعل درستی براش جایگزین کنیم.
3. حتما با چنین جملاتی خیلی برخورد داشتین : آب سرده،خدا کریمه،خانم معلم مهربونه،اون دختر فداکاره و … «ه» در تمام این جمله ها برای جایگزینی «است» به کار رفته. البته که باز هم باید به ساختار و مفهوم جمله دقت داشته باشید.
کلام آخر
توی این بلاگ سعی کردیم نکات کلیدی و مهم مربوط به انتخاب درست است یا هست رو براتون روشن کنیم. تا هرچه بیشتر جلوی اشتباهات در کاربرد این دو فعل رو بگیریم.
زبان فارسی مثل قند شیرینه و پر از شاهکارهای نظم و نثره که هرکدوم به نوبه خود در دنیا نظیر ندارن. پس چه خوبه امروزه که توجهی آن‌چنان به استفاده درست از زبان فارسی نمیشه تلاش کنیم تا نکات استفاده صحیح ازش رو یاد بگیریم تا بتونیم زبانی درست رو به نسل‌های بعد منتقل کنیم.
راستی اگه کار ویرایش کتاب، ویرایش مقاله، ویرایش پایان‌نامه و هر نوع ویرایش دیگه دارید یا حتی تمام این نکات رو بلد نیستید، کافیه یه سر به سایت لیکو بزنید و با خیال راحت کار ویرایشتون رو بسپرید به لیکو.
درضمن اگه نکته‌ای جامونده حتماً توی کامنت‌ها باهامون به اشتراک بذارید.
مقالات مرتبط
