شکسته نویسی و محاوره نویسی در حقیقت با هم فرق دارن. محاوره نویسی استفاده از عبارات کاملاً خودمونی و کوچه‌بازاری در بین افراد هستش، امّا شکسته نویسی شکستن قالب و قاعدهٔ اصلی کلمه و وارد کردن اون از گفتار به نوشتاره.
زبان گفتاری یا زبان محاوره‌ای نوعی از کاربرد زبان هست که افراد توی گفتگو از اون استفاده می‌کنن. این نوع از زبان، معمولاً توی بیشتر زبان‌ها، در قالب گفتار استفاده می‌شه. ساختارهایی که در زبان محاوره استفاده می‌شه، اکثراً از ساختارهای زبان نوشتار ساده‌تره. شکسته نویسی همیشه باید قاعده‌مند انجام بشه. وگرنه به ضرر زبان رسمی تموم می‌شه.
مثال برای محاوره نویسی:
- امروز با علی خیلی حال کردم چون روش حساب باز کرده بودم.
- جلال یه آب زیر کاه بدجنسه.
مثال برای شکسته نویسی:
امروز علی می‌ره بیمارستان. خونوادش می‌خوان کنارش بمونن تا حالش بهتر شه.
استفاده از محاوره نویسی و زبان گفتاری در نوشتارهای رسمی اصلاً کار درستی نیست. اگه قراره از این روش استفاده کنیم حتماً باید کلمات با بافت متن ما مطابقت داشته باشه و مناسبش باشه.
در این مقاله می‌خوانیم :
نحوهٔ شکسته نویسی
هرچند شکسته نویسی همیشه مخالف‌هایی داره، امّا هیچ‌وقت بدون طرفدار نبوده چون زبان گفتاره!
علی صلح‌جو، ویراستار و مترجم، در کتاب اصول شکسته نویسی، نحوهٔ استفاده از زبان گفتاری رو بیان کرده که خوندن این کتاب و کتاب‌های دیگهٔ علی صلح‌جو رو به شما پیشنهاد می‌کنیم.
با خوندن این کتاب تقریباً کارتون با شکسته نویسی تموم می‌شه. حواسمون باشه طوری محاوره نویسی کنیم که به زبان رسمیمون ضرر نزنیم.
علی صلح‌جو توی کتاب اصول شکسته نویسی یه راه‌کار برای شکسته نویسی ارائه می‌ده که اسمش «نحوهٔ گفتار»-ه.
بعضی صاحب‌نظراها اعتقاد دارن شکسته نویسی به زبان فارسی رسمی آسیب می‌زنه! پس نباید استفاده کنیم. امّا در واقع با توّجه به اقتضای جامعه گاهی واقعاً نیازه که از شکسته نویسی استفاده کنیم و در کنارش با زبان محاوره پیش بریم تا با عامهٔ مردم ارتباط صمیمانه‌تری پیش بگیریم. پس اگر نیاز بود که شکسته نویسی پیش بگیریم حتماً باید اصولش رو رعایت کنیم. توی این بخش چند تا از مواردی که توی شکسته نویسی برای نویسنده‌ها معضله به شما معرفی می‌کنیم:
نیاز به ترجمه مقاله داری و قیمت و کیفیت ترجمه برات مهمه؟
شکسته نویسی ضمیرهای شخصی
قطعاً نویسنده‌های محاوره‌نویس همیشه دنبال این بودن که بفهمن تکلیف ضمیرهای شخصی با واژه‌های خاص چطوریه؟
واژه‌های مختوم به حروف پیوسته مثل «ب» و «ه» و حروف جدا مثل «ر»:
کتابم، کتابت، کتابش، کتابمون، کتابتون، کتابشون؛
راهم، راهت، راهش، راهمون، راهتون، راهشون؛
برادرم، برادرت، برادرش، برادرمون، برادرتون، برادرشون.
واژه‌های مختوم به «ی»
صندلیم، صندلیت، صندلیش، صندلیمون (صندلیمون)، صندلیتون (صندلیتون)، صندلیشون (صندلیشون).
واژه‌های مختوم به «ای»:
نی‌م، نی‌ت، نی‌ش، نی‌مون، نی‌تون، نی‌شون.
واژه‌های مختوم به «و»:
مانتوم، مانتوت، مانتوش، مانتومون، مانتوتون، مانتوشون.
واژه‌های مختوم به «او»:
آرزوم، آرزوت، آرزوش، آرزمون، آرزوتون، آرزوشون.
واژه‌های مختوم به «ا»:
خونه‌م، خونه‌ت، خونه‌ش، خونه‌مون، خونه‌تون، خونه‌شون.
واژه‌های مختوم به همزه:
جزئم، جزئت، جزئش، جزئمون، جزئتون، جزیشون.
مبدأم، مبدأت و…
به:
بهم، بهت، بهش، بهمون، بهتون، بهشون.
صورت شکسته تر:
بهم، بهت، بهش، بهمون، بهتون، بهشون.
پیشوندهای تصریفی
پیشوند «بـ»:
بایست، بنداز، بزن و…
پیشوند«نـ»:
ننداز، نشین، نشون و…
پیشوند «می»:
می‌برده‌است، می‌رفته‌است، می‌ره، می‌آد و…
صورت شکسته و رسمی آن همواره با نیم‌فاصله نوشته می‌شه.
فعل‌هایی که مصدرشون با «ا» شروع می‌شه.
اندیشیدن—» بیندیشید
انگاریدن—» بینگارد
افتادن —» بیفتد
شکسته نویسی واژه‌بست «ها»
واژه‌بست یه نوع تکواژ وابسته‌‌س که کاربرد مستقل نداره و کلمهٔ جدید نمی‌سازه بلکه همیشه به یه کلمهٔ دیگه اضافه می‌شه.
مثل «ها»:
همیشه با نیم‌فاصله نوشته می‌شه:
می‌زنمش‌ها/ می‌زنمشا
می‌بخشیدها/ می‌بخشیدا
آمدی نسازی‌ها/ اومدی نسازیا
غلط:
عجب غلطی کردیم آ
درست:
عجب غلطی کردیما
شکسته نویسی «ام، ای، است، ایم، اید، اند»
واژه‌های مختوم به حروف پیوسته مثل «بـ»:
خوبم، خوبی، خوبه، خوبیم، خوبید/ خوبین، خوبن
فرق خوبین و خوبید:
«خوبین» صمیمانه‌تره. توی سایر واژگان هم رابطه‌ٔ بین «ن» و «د» همین‌طوره.
واژه‌های مختوم به حروف جدا مثل «ی»:
شادم، شادی، شاده، شادیم، شادیت، شادن
واژه‌های مختوم به «ای»:
راست‌پیَم، راست‌پیی، راست‌پیه، راست‌پییم، راست‌پیید، راست‌پین
گفتاری‌نویسی واژه‌های مختوم به «ی»:
ناجی‌ام، ناجی‌ای، ناجیه، ناجی‌ایم، ناجی‌این، ناجی‌ان
واژه‌های مختوم به «و»:
توأم، تویی، توئه، (توأید، تواند (بی‌معنی هستند))
گفتاری‌نویسی واژه‌های مختوم به «های ملفوظ»:
متوجهم، متوجهی، متوجهه، متوجهیم، متوجهید، متوجهند
واژه‌های مختوم به همزه:
مبدأم، مبدئی، مبدئه، مبدئیم، مبدئید، مبدئند
واژه‌های مختوم به صدای «او»:
سخنگوام، سخنگویی، سخنگوئه، سختگوییم، سخنگویید، سخنگواَن
کلام آخر
مثل خیلی از بحث‌های زبان‌شناسی زبان فارسی، صاحب‌نظراها روی شکسته نویسی اختلاف‌های زیادی دارن. مثلاً ابوالحسن نجفی، از بهترین مترجمان، به‌هیچ‌عنوان با شکسته نویسی موافق نیست و همیشه این کار رو نقد کرده. اگه موافق شکسته نویسی هستید حتماً مراقب اصول اون باشید.
اگه دوست داشتی برای دوستان نویسنده‌تون ارسال کنین تا حواسشون به اصول زبان گفتاری باشه.
اشتراک گذاری مقاله
مقالات مرتبط
