یکی از مواردی که همیشه ذهن محقق ها، پژوهشگران و دانشجوها رو موقع نوشتن مقاله و چاپ اون به خودش درگیر می‌کنه، معتبر بودن مجله‌ایه که می‌خوان مقاله‌شون رو توش چاپ کنن. مجلات علمی متعددی در سراسر جهان هستند که تو زمینه‌های مختلف فعالیت می‌کنن و به همین خاطر تعداد مجلات جعلی و نامعتبر هم روز به روز در حال افزایشه و شما به عنوان یک محقق باید بتونین مجلات معتبر رو از مجلات نامعتبر و جعلی تشخیص بدین.
چاپ مقاله پژوهشی در مجلات نامعتبر هیچ سودی برای شما نداره و فقظ زمان و سرمایه خودتون رو هدر دادین. اگر با نحوه اعتبار سنجی مجلات علمی و پیدا کردن مجله معتبر آشنا نیستین اصلاً نگران نباشین چون تو این بلاگ باه این موضوع رو یاد می‌گیریم.
در این مقاله می‌خوانیم :
مجله علمی چیست؟
قبل از اینکه در مورد نحوه اعتبارسنجی مجلات صحبت کنیم بهتره توضیحی درمورد مجلات علمی بدیم. مجله علمی مثل هر مجله دیگه‌ای یک کتابچه‌ست، که نتایج تحقیق محققان ومقالات اون‌ها در یک زمینه مشخص با موضوعات متفاوت رو در کنار هم قرار می‌دن و در یک بازه زمانی مشخص اون‌هارو چاپ می‌کنن و در اختیار عموم قرار می‌دن. این بازه زمانی می‌تونه هفتگی، ماهانه یا سالانه باشه.
زمینه فعالبت مجلات علمی مختلف و زمان انتشارشون مشخصه و هر نویسنده و محققی که بخواد مقاله‌ش تو سری بعدی مجله چاپ بشه باید اون رو در بازه زمانی معینی برای سردبیر مجله ارسال کنه، بعد از بررسی سردبیر و تایید داوران مجله، اون مقاله در سری بعدی مجله چاپ می‌شه. مجلات معتبر فیلترهای سنگینی برای داوری و پذیرش مقالات دارن و همین فرایند تایید مقاله توسط سردبیر و داوران و انتشار اون در مجله باعث می‌شه اعتبار اون مجله به اون مقاله هم منتقل بشه.
نحوه اعتبار سنجی مجلات علمی
به طور کلی مجلاتی که تحت نظر پایگاه‌های اطلاعاتی معتبر مثل اسکوپوس، پاب‌مد، آی اس آی، آی اس سی و… فعالیت می‌کنن مجلات معتبری هستند و برای پیدا کردن این مجلات می‌تونید از طریق سایت هرکدوم از این پایگاه‌ها یا از طریق لینکی‌های زیر اقدام کنید.
لیست مجلات تحت نظر اسکوپوس (Scopus): http://www.scimagojr.com
لیست مجلات تحت نظر پاب‌مد (PubMed): https://www.nlm.nih.gov/bsd/serfile_addedinfo.htm
لیست مجلات تحت نظر آی اس آی (ISI): ip-science.thomsonreuters.com
لیست مجلات تحت نظر آی اس سی (ISC): www.isc.gov.ir
برای پیدا کردن مجلات معتبر داخلی هم می‌تونید از سایت مرکز برنامه ریزی و سیاستگذاری پژوهشی وزارت علوم و تحقیقات فناوری به نشانی rppc.msrt.ir/fa یا دفتر گسترش تولید علم دانشگاه آزاد اسلامی به نشانی rvp.iau.ir/sp یا مرکز توسعه و هماهنگی اطلاعات و انتشارات علمی وزارت بهداشت، درمان و اموزش پزشکی به نشانی blacklist.research.ac.ir مراجعه کنین و مقالاتتون رو فقط برای مجلاتی بفرستید که این نهادها اون‌ها رو تایید کردن.
نحوه تشخیص مجلات معتبر از نامعتبر
درمورد نحوه پیدا کردن مجلات معتبر صحبت کردیم ولی همونطور که گفتیم تعداد مجلات جعلی و نامعتبر روز به روز در حال افزایشه، برای اینکه بتونین مجلات نامعتبر رو شناسایی کنین و مشکلی براتونپیش نیاد به این نکات توجه کنین.
- وبسایت‌های این مجلات معمولاً خیلی شبیه به مجلات اصلی طراحی می‌شن و فقط ممکنه در یک حرف یا کارکتر تفاوت داشته باشن. پس با دقت زیاد URL سایت مجله موردنظرتون رو بررسی کنید و برای بررسی اعتبار یک مجله، نام کامل آن رو در گوگل جستجو کنید. فقط به چند کلمه اصلی اکتفا نکنید، بلکه تمام کلمات نام و عنوان مجله رو به طور کامل وارد کنید.
- اگر دیدی مجله‌ای که می‌خوای مقاله رو براش بفرستی تو چندتا زمینه مختلف فعالیت می‌کنه حتماً بهش شک کن، بعضی از مجلات جعلی و نامعتبر، انواع مقالات علمی و تخصصی رو در حوزه‌های مختلف می‌پذیرن این در حالیه که مجلات معتبر معمولاً تو یک حوزه خاص فعالیت می‌کنند. حتی احتمالش هست که برای جلب اعتماد شما بعضی از مقالات رو از مجلات معتبر کپی کرده باشن و لیست طولانی‌ای از مقالات رو در اختیار شما بذارن اما وقتی بهشون دقت کنید و یکم جست و جو کنید، متوجه می‌شین که این مقالات قبلاً تو مجلات دیگه چاپ شدن.
- راه بعدی برای اعتبارسنجی مجلات علمی، توجه به قدمت تاسیس وبسایت مجلاته. تاریخ تاسیس وبسایت مجلات جعلی یا نامعتبر معمولاً به چند سال گذشته برمی‌گرده و قدمت چندانی ندارن.
موارد موثر در اعتبار مجلات
خب تا اینجای کار با مجلات معتبر و نامعتبر آشنا شدیم و روش تشخیص اون‌ها رو هم یاد گرفتیم، اما بین مجلات معتبر هم بهتره که شما سعی کنین مقاله‌تون رو برای مجلاتی بفرستین که در سطح بالاتری قرار دارن و برای اعتبارسنجی مجلات علمی، معیارهای مختلفی وجود داره که به شما کمک می‌کنه تا مجلات معتبر رو از مجلات نامعتبر تشخیص بدین، در ادامه 7 تا از مهمترین معیارهای اعتبارسنجی مجلات علمی رو براتون نوشتم.
- ضریب تأثیر (Impact Factor): این معیار نشان می‌ده که مقالات منتشر شده در یک مجله چقدر مورد استناد قرار گرفته‌ان.
- شاخص SJR: این شاخص بر اساس تعداد استنادات و کیفیت اون‌ها، مجلات رو رتبه‌بندی می‌کنه.
- شاخص SNIP: این شاخص تأثیر استنادات ر, با توجه به زمینه تحقیقاتی مجله اندازهگیری می‌کنه.
- CiteScore: این معیار مشابه ضریب تأثیر است و بر اساس تعداد استنادات به مقالات منتشر شده در یک مجله در طول یک دوره زمانی مشخص محاسبه می‌شود که مخصوص مجلات تحت نظر پایگاه داده اسکوپوسه.
- شاخص هرش (H-index): این شاخص تعداد مقالاتی که توسط یک محقق منتشر شده و حداقل تعداد استنادات هرکدوم رو نشان می‌ده.
- کیفیت داوری: مجلات معتبر معمولاً دارای فرآیند داوری دقیق و سختگیرانه‌ای هستند که توسط داوران متخصص انجام می‌شه.
- ایندکس نویسندگان: بررسی نویسندگان مقالات منتشر شده در مجله و میزان اعتبار اون‌ها هم می‌تواند به سنجش اعتبار مجله کمک کنه.
این معیارها بهتون کمک می‌کنن تا مجلات علمی معتبر رو شناسایی کنید و از انتشار مقالاتتون مجلات نامعتبر جلوگیری کنید.
کلام آخر
هر محققی تمام تلاش خودش رو می‌کنه تا بهترین نسخه کار خودش رو ارائه بده و این طبیعیه که بخواد کارش تو بهترین مجله ممکن چاپ بشه. تو این بلاگ درمورد نحوه پیدا کردن و اعتبار سنجی مجلات با هم صحبت کردیم. برای محقق‌ها و پژوهشگران تازه کار این موضوع که بتونن از اعتبار مجلات معتبر علمی استفاده کننن و اعتبار خودشون رو تو جامعه علمی بالا ببرن و این امر می‌تونه فرصت‌های خیلی بهتری رو در اختیارشون قرار بده.
مقالات مرتبط
